Türkiye, 2009 yılında kapalı alanlarda tütün ve tütün mamullerinin kullanımını yasaklayarak halk sağlığını koruma yönünde önemli bir adım atmıştır. Bu yasak, restoranlar, kafeler, iş yerleri ve toplu taşıma araçları gibi pek çok kapalı mekânda sigara içimini engelleyerek, pasif içiciliğin zararlarını azaltmayı hedeflemiştir. (Havanı Koru, Temiz Hava Sahası)
Yasağın Uygulanması ve Denetimler
Yasanın ilk yıllarında, denetimler sıkı bir şekilde yürütülmüş ve kapalı alanlarda sigara içme oranlarında belirgin bir düşüş sağlanmıştır. Sağlık Bakanlığı’nın koordinasyonunda oluşturulan denetim ekipleri, özellikle vatandaşların yoğun olarak bulunduğu lokanta, kahvehane, kafeterya, birahane, alışveriş merkezi, sinema, tiyatro gibi mekânlarda düzenli kontroller yapmıştır. (Dumansız hava sahasıyla sigara kullanımı azaldı, TRT Haber, 18 Temmuz 2024)
Ancak, aradan geçen yıllar içinde denetimlerin gevşetildiği ve bazı işletmelerin yasağı ihlal ettiği gözlemlenmektedir. Özellikle restoran ve kafelerde sigara ve nargile kullanımına yeniden izin verildiği, belediyelerin ise denetimlerini yeterince sıkı tutmadığı yönünde eleştiriler bulunmaktadır.
Sağlık Üzerindeki Olumlu Etkiler
Yasağın uygulamaya konulmasıyla birlikte, Türkiye’de sigara kullanımında ve buna bağlı sağlık sorunlarında olumlu gelişmeler kaydedilmiştir. Özellikle iç mekân hava kalitesinin artmasıyla, pasif içiciliğin zararları azalmış, sigara dumanına maruz kalan bireylerin sayısı düşmüştür. Bu durum, sigaraya bağlı hastalıkların ve ölümlerin azalmasına katkı sağlamıştır. (Türkiye’de Sigara Yasaklarının Sigara Kullanımı Üzerindeki Etkisi, Özlem İpek, Egemen İpek, 11 Mayıs 2020)
Türkiye Sigarayla Savaş Derneği Genel Başkanı Prof. Dr. Mustafa Aydın’ın belirttiği üzere, 2023 yılı verilerine göre, 15 yaş ve üzeri nüfusun yaklaşık %28-30’u düzenli olarak sigara içmektedir. Bu oran, erkeklerde %40-50, kadınlarda ise %15-20 civarındadır. Ayrıca, her yıl yaklaşık 100 bin kişi sigara kullanımına bağlı hastalıklar nedeniyle hayatını kaybetmektedir.
Sonuç ve Öneriler
Kapalı alanlarda tütün ürünleri kullanımının yasaklanması, Türkiye’de halk sağlığının korunması adına önemli bir adım olmuştur. Ancak, yasanın etkinliği, denetimlerin sürekliliği ve toplumun bilinç düzeyi ile doğrudan ilişkilidir. Bu nedenle, denetimlerin yeniden sıkılaştırılması, işletmelerin yasalara uymalarının sağlanması ve halkın bilinçlendirilmesi büyük önem taşımaktadır. Aksi takdirde, elde edilen kazanımların kaybedilmesi ve sigaraya bağlı sağlık sorunlarının artması kaçınılmaz olacaktır.
© 2025, Bedri Yılmaz.
BedriYilmaz.com by Bedri Yılmaz is licensed under Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International
