Yapay zeka teknolojileri, giderek artan bir şekilde hayatımızın her alanında yer alıyor ve birçok olumlu etki sağlarken, çevresel etkileri de göz ardı edilemez bir konu haline geliyor. Özellikle yapay zeka uygulamalarının temiz su tüketimi ve karbon salımı gibi çevresel etkileri, giderek daha fazla dikkat çekiyor ve bu konuda farkındalık oluşturmak önemli hale geliyor.
Yapay Zekanın Çevreye Etkisi: Su Tüketimi ve Karbon Salınımı
Yapay zeka (YZ), son yıllarda hayatımızın her alanına nüfuz ederek birçok fayda sağlamaktadır. Ancak bu gelişmeler, çevresel bir maliyet olmadan gelmemektedir. YZ’nın en önemli çevresel etkilerinden biri, su tüketimi ve karbon salınımıdır.
Su Tüketimi:
- Veri Merkezleri: YZ modelleri, büyük miktarda veriyi işlemek için yüksek hesaplama gücüne ihtiyaç duyar. Bu işlem, veri merkezlerinde ısıya neden olur ve soğutma için büyük miktarda su kullanımı gerektirir.
- Soğutma Sistemleri: Birçok veri merkezi, soğutma için sıvı soğutma sistemleri kullanmaktadır. Bu sistemler, ısıyı emmek ve dağıtmak için su kullanır.
- Model Eğitimi: YZ modellerinin eğitimi, büyük miktarda enerji ve dolayısıyla su tüketimi gerektirir.
- Soru-Cevap Sistemleri: Her soru-cevap işlemi için, veri merkezlerinde su tüketimi gerçekleşir.
Karbon Salınımı:
- Enerji Tüketimi: YZ sistemleri, veri merkezlerinde yüksek enerji tüketimine neden olur. Bu enerji, genellikle fosil yakıtlardan üretilmektedir ve karbon salınımına yol açmaktadır.
- Veri Merkezleri: Veri merkezleri, önemli miktarda sera gazı salınımı yapan büyük enerji tüketicileridir.
- Model Eğitimi: YZ modellerinin eğitimi, büyük miktarda enerji ve dolayısıyla karbon salınımı gerektirir.
- Donanım Üretimi: YZ sistemleri için kullanılan donanımların üretimi ve taşınması da karbon salınımına katkıda bulunur.
Yapay zeka uygulamalarının temiz su tüketimi konusunda yapılan araştırmalar, oldukça çarpıcı sonuçlar ortaya koyuyor. Örneğin, Ondokuz Mayıs Üniversitesi’nden Prof. Dr. Yüksel Ardalı’nın belirttiği gibi, yapay zeka tabanlı soru-cevap uygulamaları her 25 soruda yaklaşık yarım litre su tüketebiliyor. Bu, milyonlarca kullanıcısı olan yapay zeka uygulamalarının toplam su tüketimi açısından oldukça önemli bir rakamı temsil ediyor. (Prof. Dr. Ardalı: Yapay Zekaya Sorulan Her Soru Temiz Suyu Tüketiyor, 15 Ağustos 2023)
Ayrıca, yapılan bir araştırmaya göre, Google’ın ABD’deki veri merkezlerinde sadece soğutma için 2021 yılında 12,7 milyar litre tatlı su tüketildiği rapor edilmiş. Bu, yapay zeka teknolojilerinin veri merkezlerinin işleyişi için gereken su miktarının sadece bir örneği. Bu durum, yapay zekanın temiz su kaynaklarına olan ihtiyacını ve çevresel etkilerini gözler önüne seriyor.
Bununla birlikte, yapay zeka uygulamalarının çevreye olan karbon salımı da önemli bir konu. Prof. Dr. Ardalı’nın belirttiği gibi, yapay zeka sistemlerinin kurulumu ve kullanımı sırasında yaklaşık 240 ton karbondioksit üretilebiliyor. Bu da, yapay zeka teknolojilerinin iklim üzerindeki potansiyel etkilerini gösteriyor.
Özellikle yapay zeka modellerinin eğitimi sırasında ortaya çıkan karbon emisyonları da dikkate alınması gereken bir konu. Büyük yapay zeka modellerinin eğitimi için gereken yüksek hesaplama gücü, veri merkezlerindeki enerji tüketimini artırarak karbon ayak izini büyütüyor. Örneğin, GPT-3 gibi büyük yapay zeka modellerinin eğitimi sırasında tahmini olarak 1287 megavat saat elektrik tüketildiği ve 552 ton karbondioksit üretildiği belirtiliyor.
Ancak, yapay zeka teknolojilerinin çevresel etkilerini azaltmak için çeşitli önlemler alınabilir. Öncelikle, daha verimli ve çevre dostu soğutma sistemleri kullanılabilir. Örneğin, Google ve Microsoft gibi büyük teknoloji şirketleri, veri merkezlerinde su soğutma sistemlerinin kullanımını azaltmayı hedefliyorlar. Bunun yanı sıra, yapay zeka modellerinin eğitimi ve çalıştırılması için daha az enerji tüketen algoritmalar geliştirilebilir ve mevcut modellerin enerji verimliliği artırılabilir.
Ayrıca, yapay zeka teknolojilerinin çevresel etkilerini azaltmak için bilinçli bir yaklaşım benimsenmesi de önemlidir. Yapay zeka geliştiricileri, çevresel etkileri göz önünde bulundurarak daha sürdürülebilir ve çevre dostu çözümler üzerinde çalışabilirler. Bu, yapay zeka teknolojilerinin çevresel sürdürülebilirlik açısından daha pozitif bir etki yaratmasını sağlayabilir.
Sonuç olarak, yapay zeka teknolojilerinin çevresel etkileri giderek daha fazla önem kazanıyor ve bu konuda farkındalık oluşturmak ve çözüm arayışlarına katkı sağlamak önemlidir. Yapay zeka uygulamalarının temiz su tüketimi ve karbon salımı gibi çevresel etkileri, teknolojinin sürdürülebilir bir şekilde geliştirilmesi ve kullanılması için dikkate alınması gereken önemli bir konudur.
Çözüm Önerileri:
- Verimli Algoritmalar: Daha az enerji tüketen YZ algoritmaları geliştirilmelidir.
- Yenilenebilir Enerji: Veri merkezlerinde yenilenebilir enerji kaynakları kullanılmalıdır.
- Sıvı Soğutma Alternatifleri: Daha az su tüketen soğutma sistemleri geliştirilmelidir.
- Bilinçli Kullanım: YZ sistemlerinin kullanımı optimize edilmeli ve gereksiz enerji tüketimi önlenmelidir.
