Türkiye’de İnstagram Yasaklandı

Gelişme 1 – 2 Ağustos 2024: Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu tarafından instagrama erişim engeli getirildi.

Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu tarafından Instagram’a erişim engeli getirildi. BTK’nın site sorgu kısmından instagram ile ilgili sorgu yapıldığında gelen sonuç aşağıdaki gibi.

BTK Başkanlığı, Instagram’ı erişime engellerken re’sen kapatma yetkisini kullandı. Re’sen kapatma kararlarında 24-48 saat arasında mahkeme kararı alınması gerekiyor. Mahkemeden kararının bugün alınmasının bekleniyor.

Gelişme 2 – 2 Ağustos 2024: Erişim yasağı bulunan instagram sosyal platformundan Recep Tayyip Erdoğan paylaşım yaptı.

İnstagram sosyal medya platformu yasaklandıktan sonra Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın resmi instagram hesabından Hayırlı Cumalar başlığı ile paylaşım yapıldı. Bu durum vatandaşa yasak olan instagramdan cumhurbaşkanlığının instagram hesabından nasıl paylaşım yapılabildi soruları soruldu. Ya da Cumhurbaşkanının instagram hesabını yöneten yetkililerin VPN kullandığı yönünde tespitlerde bulunuldu.

Gelişme 3 – 2 Ağustos 2024: Böylece instagramın yasaklı olduğu ülkeler listesine Türkiye’de eklenmiş oldu.

İnstagramın halen yasaklı olduğu ülkeler ise şunlar:

Instagram’ın Yasaklığı Olduğu Ülkeler

• Türkiye
• Çin
• İran
• Rusya
• Kuzey Kore
• Vietnam
• Uganda
• Bangladeş
• Hindistan
• Suudi Arabistan

Gelişme 4 – 2 Ağustos 2024: Anaya Mahkemesi instagramın yasaklanması ile ilgili bir duyuruda bulundu

Anayasa Mahkemesi (AYM), Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nun (BTK) Instagram’a yönelik erişim engeli kararı almasının ardından, İletişim Başkanlığı’nın uyguladığı bazı kuralların iptaliyle ilgili bir açıklama yaptı. AYM’nin resmi internet sitesi üzerinden “İletişim Başkanlığının Basın Özgürlüğü ve İfade Özgürlüğüne Müdahale Etmesine İmkân Tanıyabilecek Kuralların İptali” başlığıyla yayımlanan duyuruda, kurumun iptal edilen kararları hatırlatıldı.

Gelişme 5 – 2 Ağustos 2024: Anayasa Mahkemesi’ne ait X hesabından yaptığı duyuruyu kamuoyuyla paylaşıldı

Gelişme 6 – 2 Ağustos 2024: Kurumun X sosyal platformundan da paylaşılan bu karar daha sonra silindi.

Anayasa Mahkemesi’nin X hesabı üzerinden yaptığı İletişim Başkanlığının Basın Özgürlüğü ve İfade Özgürlüğüne Müdahale Etmesine İmkân Tanıyabilecek Kuralların İptali hakkındaki paylaşım silindi.

Gelişme 7 – 2 Ağustos 2024: Anayasa Mahkemesi’nin internet sitesine yaklaşık 11 saat erişim kısıtlandı ve site erişilemez oldu.

Daha sonra kurumun resmi internet sitesine de saatlerce uzun süre erişim sağlanamadı. Yaklaşık 11 saatin ardından Anayasa Mahkemesinin internet sitesine erişim sınırlaması kaldırıldı.

Gelişme 8 – 2 Ağustos 2024: Anayasa Mahkemesi’nin internet sitesinin kısıtlanması kaldırıp internet sitesine tekrar erişim sağlandığında daha önce yapılan duyurudaki ifadelerin değiştirilmiş olduğu görüldü.

Anayasa Mahkemesi Kararın basın duyuru metninde değişiklikler yapıldığı, başlığın değiştirildiği ve içerikte “müdahale” kelimesinin çıkarıldığı görüldü.

“İletişim Başkanlığının Basın Özgürlüğü ve İfade Özgürlüğüne Müdahale Etmesine İmkân Tanıyabilecek Kuralların İptali” başlığı, “66 Numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin Bazı Kurallarının Konu Bakımından Yetki Yönünden İptali” şeklinde değiştirildi.

Karar metninde yer alan “mahkemenin değerlendirmesi” bölümünde de önemli değişiklikler yapıldı. 

İlk yazılan karar metni basın duyurusu:

“Dava konusu kurallarla, Türkiye Cumhuriyeti’ne karşı yürütülen algı operasyonu faaliyetleri neticesinde oluşan krizin stratejik iletişimle yönetilmesine ilişkin tedbirler alınması ve her tür manipülasyon ile dezenformasyona karşı faaliyette bulunulması amaçlanmaktadır. Kurallar uyarınca alınacak tedbirler ve yapılacak faaliyetlerin Anayasa’nın 26. maddesinde yer alan düşünceyi açıklama ve yayma hürriyeti ile 28. maddesinde yer alan basın hürriyetine müdahale teşkil edeceği açıktır.Bu bağlamda kuralların, kapsamları itibarıyla Anayasa’nın İkinci Kısım İkinci Bölümü’nde yer alan kişi hakları ve ödevleri ile ilgili düzenlemeler içerdiği görülmüştür. Sonuç olarak kuralların CBK ile düzenlenemeyecek yasak alana ilişkin düzenlemeler içerdiği anlaşılmıştır. Anayasa Mahkemesi açıklanan gerekçelerle kuralların konu bakımından yetki yönünden Anayasa’ya aykırı olduklarına ve iptallerine karar vermiştir.”

Değişmiş hali:

“Dava konusu kurallarla, Türkiye Cumhuriyeti’ne karşı yürütülen algı operasyonu faaliyetleri neticesinde oluşan krizin stratejik iletişimle yönetilmesine ilişkin tedbirler alınması ve her tür manipülasyon ile dezenformasyona karşı faaliyette bulunulması amaçlanmaktadır. Kurallar uyarınca alınacak tedbirler ve yapılacak faaliyetlerin Anayasa’nın 26. maddesinde yer alan düşünceyi açıklama ve yayma hürriyeti ile 28. maddesinde yer alan basın hürriyetiyle ilgili olduğu açıktır. Bu bağlamda kuralların, kapsamları itibarıyla Anayasa’nın İkinci Kısım İkinci Bölümü’nde yer alan kişi hakları ve ödevleri ile ilgili düzenlemeler içerdiği görülmüştür. Sonuç olarak kuralların CBK ile düzenlenemeyecek yasak alana ilişkin düzenlemeler içerdiği anlaşılmıştır. Anayasa Mahkemesi açıklanan gerekçelerle kuralların konu bakımından yetki yönünden Anayasa’ya aykırı olduklarına ve iptallerine karar vermiştir.”

Gelişme 9 – 2 Ağustos 2024: Anayasa Mahkemesi daha sonraki olası erişim kısıtlamalarına çözüm olarak bir WhatsApp kanalı açtı.

Son olarak Anayasa Mahkemesi daha sonra oluşabilecek erişim sınırlamalarına engel olabilmek için bir WhatsApp kanalı açtı.

Kurumun açıklaması şu şekilde: Anayasa Mahkemesi kararlarına ilişkin basın duyurularının ve Mahkememiz faaliyetlerinin kısa sürede geniş kitlelerin bilgisine sunulması amacıyla kurulan “Anayasa Mahkemesi WhatsApp Kanalı” kullanıma açılmıştır.

Anayasa Mahkemesi’nin WhatsApp Kanalı’na tıklayarak katılabilirsiniz.

Gelişme 10 – 2 Ağustos 2024: Mahkeme kararı bekleniyor.

Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nun (BTK) kendi inisiyatifi ile reesen harekete geçip yasakladığı instagram sosyal platformu için olumlu ya da olumsuz bir mahkeme kararını çıkması gerekiyor/bekleniyor.

Gelişme 11 – 2 Ağustos 2024: Ankara Barosu  intagramın yasaklanmasını için yürütmenin durudurulmasını istedi.

BTK'NIN INSTAGRAM'A ERİŞİMİ ENGELLEYEN KARARINA KARŞI ANKARA 10. İDARE MAHKEMESİ NEZDİNDE YÜRÜTMENİN DURDURULMASI TALEPLİ İPTAL DAVASI AÇILMIŞTIR!

İletişim, toplumsal bir varlık olan insanın, güncel olarak yaşantısının vazgeçilmez bir parçasıdır. İnsanlar haberi gerek… pic.twitter.com/U1cZuLQ4Zs

— Ankara Barosu (@ankarabarosu) August 2, 2024

Ankara Barosu Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK)’nun sosyal medya platformu instagramı mahkeme kararı olmadan yasaklaması nedeniyle Ankara 10. İdare Mahkemesi’ne yürütmeyi durdurma davası açtı. Barodan yapılan açıklamada, “Instagram’ın kapatılması, birçok açıdan insanların yararına olan birçok paylaşıma engel olacağı gibi kişilerin iletişim, haber alma ve düşüncelerini ifade etme özgürlüklerini de kısıtlayacaktır. Başkanlığın re’sen uygulamış olduğu erişimin tamamen engellenmesi kararı, temel hak ve özgürlükleri ortadan kaldıran ve kanunun çizdiği sınırları aşan niteliktedir” denildi.  Erişimin engellenmesiyle ilgili düzenlemenin, ‘Numerus Clausus’ (sınırlı sayı) ilkesi gereği, kanunda düzenlenen hallerden sadece belirtilen maddelerle sınırlı olarak erişimin engellenebilmesine imkan tanıdığı vurgulanan açıklamada, “Sınırlı olarak sayılanlardan başkasına dayanarak erişim engeli kararı verilmesi kabul edilemez. Anayasaya ve hukuka açıkça aykırı olan söz konusu karara karşı Ankara Barosu olarak Ankara 10. İdare Mahkemesi nezdinde yürütmenin durdurulması talepli iptal davası açmış bulunmaktayız” dedi.

Gelişme 12 – 6 Ağustos 2024: İfade Özgürlüğü Derneği’nin kurucularından Prof. Dr. Yaman Akdeniz ve Kerem Altıparmak anayasaya aykırılık iddiasıyla kararın iptali için dava açtılar.

Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nun Instagram Kararına Karşı Açılan Dava

Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nun (BTK) Instagram’a yönelik erişim engeli kararı, yargıya taşındı. İstanbul Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden Prof. Dr. Yaman Akdeniz ve Dr. Kerem Altıparmak, bu karara karşı Ankara 13. İdare Mahkemesi’nde dava açtılar. Prof. Dr. Yaman Akdeniz, sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı açıklamada, BTK’nın Instagram’a yönelik erişim engeli kararının iptali için dava açtıklarını ve dosyanın itiraz yoluyla Anayasa Mahkemesi’ne gönderilmesini talep ettiklerini belirtti. Akdeniz, bu kararın ifade özgürlüğünü ciddi şekilde ihlal ettiğini ve kullanıcılar üzerinde telafisi imkansız zararlar doğuracağını vurguladı.

Akdeniz, Anayasa Mahkemesi’nin internet düzenlemeleri ve uygulamaları konusunda devletin ve idari makamların çok hassas davranmaları gerektiğine dair sözlerini hatırlatarak, Instagram’a yönelik topyekün erişim engelleme uygulamasının keyfi, ölçüsüz ve hukuka aykırı olduğunu belirtti.

Gelişme 13: Güncelleme 8 Ağustos 2024 08:15

e-Devlet’ten Web Sitesi Erişim Engeli Sorgulama ekranına Türkiye’nin instagram yasağı ile ilgili getirdiği erişim kısıtlamasına dair bir mahkeme kararı olup olmadığının sorgulandığı Web Sitesi Erişim Engeli Sorgulama ekranında görüleceği üzere instagram yasağı ile ilgili bir mahkeme kararı hala yoktur.

BTK’nın instagramı mahkeme kararı olmadan yasaklaması ardından 8 Ağustos 2024 saat 08:10 itibari ile instagram.com sitesinin kapanması ile ilgili hala bir mahkeme kararı mevcut değil! Halbuki 3 gün içinde bir mahkeme kararının alınması gerekiyordu.

Gelişme 13: Güncelleme 8 Ağustos 2024 08:15

Bilgi: Anayasa Mahkemesi’nin BTK başkanını kızdıran sözü geçen kararı aşağıdadır. Karara bu linkten de ulaşabilirsiniz.

66 Numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin Bazı Kurallarının Konu Bakımından Yetki Yönünden İptali

Dava Konusu Kurallar

Dava konusu kurallarda; Türkiye Cumhuriyeti’ne yönelik iç ve dış tehdit unsurlarını analiz ederek stratejik iletişim ve kriz yönetimi açısından gerekli tedbirleri uygulamanın ve Türkiye Cumhuriyeti’ne karşı yürütülen psikolojik harekât, propaganda ve algı operasyonu faaliyetlerini belirleyerek her tür manipülasyon ile dezenformasyona karşı faaliyette bulunmanın İletişim Başkanlığı (Başkanlık)  bünyesinde ihdas edilen Stratejik İletişim ve Kriz Yönetimi Dairesi Başkanlığının görevleri arasında olduğu düzenlenmiştir.  

Başvuru Gerekçesi

Dava dilekçesinde özetle; kurallarla Başkanlığa verilen stratejik iletişim ve kriz yönetimine ilişkin görevlerin haberleşme ve basın özgürlüğüyle ilgili olması nedeniyle kanunla düzenlenmesi gerektiği, temel hak ve özgürlüklerin Cumhurbaşkanlığı kararnamesi (CBK) ile düzenlenemeyeceği, kurallarda öngörülen görevler kapsamında alınacak tedbirlerin genel çerçevesinin ilke ve esaslarının belirlenmediği belirtilerek kuralların Anayasa’ya aykırı olduğu ileri sürülmüştür.

Mahkemenin Değerlendirmesi

Anayasa’nın 104. maddesinde Anayasa’nın İkinci Kısmı’nın Birinci ve İkinci Bölümlerinde yer alan temel haklar, kişi hakları ve ödevleriyle Dördüncü Bölümü’nde yer alan siyasi haklar ve ödevlerin CBK’larla düzenlenemeyeceği belirtilmiştir.

Dava konusu kurallarla, Türkiye Cumhuriyeti’ne karşı yürütülen algı operasyonu faaliyetleri neticesinde oluşan krizin stratejik iletişimle yönetilmesine ilişkin tedbirler alınması ve her tür manipülasyon ile dezenformasyona karşı faaliyette bulunulması amaçlanmaktadır. Kurallar uyarınca alınacak tedbirler ve yapılacak faaliyetlerin Anayasa’nın 26. maddesinde yer alan düşünceyi açıklama ve yayma hürriyeti ile 28. maddesinde yer alan basın hürriyetiyle ilgili olduğu açıktır. Bu bağlamda kuralların, kapsamları itibarıyla Anayasa’nın İkinci Kısım İkinci Bölümü’nde yer alan kişi hakları ve ödevleri ile ilgili düzenlemeler içerdiği görülmüştür. Sonuç olarak kuralların CBK ile düzenlenemeyecek yasak alana ilişkin düzenlemeler içerdiği anlaşılmıştır.

Anayasa Mahkemesi açıklanan gerekçelerle kuralların konu bakımından yetki yönünden Anayasa’ya aykırı olduklarına ve iptallerine karar vermiştir.