Srebrenitsa Soykırımını Anma Günü: BM’nin Kararı ve 1995’te Yaşananlar
Birleşmiş Milletler’in Kararı
Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu, 24 Mayıs 2024 tarihinde aldığı bir kararla 11 Temmuz’u “Srebrenitsa Soykırımını Anma Günü” olarak ilan etti. Bu karar, 1995 yılında Bosna-Hersek’in Srebrenitsa kentinde yaşanan ve yaklaşık 8 bin Müslüman erkek ve çocuğun katledildiği trajediyi hatırlatmayı ve soykırımın inkarını önlemeyi amaçlamaktadır. Almanya, ABD ve Ruanda’nın başını çektiği 39’dan fazla ülkenin önerisiyle gündeme gelen bu karar, 193 üyeli BM Genel Kurulu’nda 84 üyenin oylarıyla kabul edildi. Kararın kabul edilmesi için basit çoğunluk yeterliydi.
Karara Verilen Tepkiler ve Oylama Sonuçları
ABD, İngiltere ve Fransa gibi ülkeler 11 Temmuz’un “Srebrenitsa Soykırımını Anma Günü” olarak ilan edilmesi yönünde oy kullanırken, Sırbistan, Rusya, Çin ve Macaristan gibi 19 ülke bu öneriye ret oyu verdi. Slovakya ve Yunanistan da dahil olmak üzere 68 ülke çekimser kalırken, 22 ülke oylamaya katılmadı. Bosnalı Sırplar ve Sırbistan, bu karara sert tepki gösterdiler. BM Genel Kurulu’nda kabul edilen karar, yalnızca soykırımın anılmasını değil, aynı zamanda soykırımın inkar edilmesinin ve insanlığa karşı suç işleyen kişilerin yüceltilmesinin kınanmasını da içeriyor.
Kararın İçeriği ve Uygulama Alanları
BM Genel Kurulu’nun kabul ettiği karar, üye ülkelere birkaç önemli yükümlülük getirmektedir:
- Soykırımın İnkarının Kınanması: Karar, soykırımın inkar edilmesini ve çarpıtılmasını kınamaktadır.
- Eğitim ve Farkındalık: Üye ülkeler, soykırımın ve benzeri olayların gelecekte yaşanmasını önlemek için bu konuyu eğitim sistemlerinde ders olarak işlemeye çağrılmaktadır.
- Suçluların Yüceltilmesinin Kınanması: Karar, savaş, soykırım ve insanlığa karşı suç işledikleri gerekçesiyle uluslararası mahkemeler tarafından suçlanan kişileri yücelten eylemlerin de kınanmasını öngörmektedir.
1995’te Srebrenitsa’da Neler Yaşandı?
Srebrenitsa Katliamı, Bosna Savaşı sırasında Temmuz 1995’te gerçekleşti. Bosnalı Sırp güçler, Birleşmiş Milletler tarafından güvenli bölge ilan edilen Srebrenitsa’ya saldırdı ve burada yaşayan yaklaşık 8 bin Müslüman erkek ve çocuğu sistematik olarak öldürdü. Bu olay, II. Dünya Savaşı’ndan bu yana Avrupa’da gerçekleşen en büyük toplu katliam olarak kabul edilmektedir.
Srebrenitsa katliamı, uluslararası toplumu derinden sarsmış ve Yugoslavya’nın dağılmasının ardından yaşanan en kanlı olaylardan biri olarak tarihe geçmiştir. Katliamın ardından yapılan yargılamalar ve mahkeme süreçleri, birçok sorumlunun adalet önünde hesap vermesini sağlamış, ancak bu trajedi, Balkanlar’da derin yaralar bırakmıştır.
Sonuç
BM Genel Kurulu’nun 11 Temmuz’u “Srebrenitsa Soykırımını Anma Günü” ilan etmesi, soykırımın unutulmaması ve gelecekte benzer trajedilerin önlenmesi adına atılan önemli bir adımdır. Bu karar, uluslararası toplumun soykırımı kınama ve bu tür olayların tekrar yaşanmasını önleme konusundaki kararlılığını yansıtmaktadır. Ancak, bu kararın uygulanması ve kabul edilmesi sürecinde yaşanan çekinceler ve karşıt görüşler, uluslararası hukukun ve insan haklarının korunması konusundaki zorlukları da gözler önüne sermektedir.
