Zihinsel Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı (DSM), Amerikan Psikiyatri Birliği (APA) tarafından yayımlanan ve ruhsal bozuklukların tanı ölçütlerini içeren kapsamlı bir kılavuzdur. İngilizce adı “Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders” olan bu eser, dünya genelinde psikiyatristler, psikologlar ve diğer ruh sağlığı profesyonelleri tarafından yaygın olarak kullanılmaktadır.
Tarihçe ve Gelişim
DSM’nin ilk baskısı 1952 yılında yayımlanmıştır. Bu ilk baskı, o dönemdeki psikiyatrik hastalıkların tanımlanması ve sınıflandırılmasında önemli bir adım olarak kabul edilmiştir. Zamanla, ruhsal bozuklukların tanı ve sınıflandırma sistemlerindeki gelişmeler ve yeni araştırma bulguları doğrultusunda DSM çeşitli revizyonlardan geçmiştir. DSM’nin önemli versiyonları ve yayımlanma tarihleri şu şekildedir:
- DSM-I: 1952 yılında yayımlandı.
- DSM-II: 1968 yılında yayımlandı.
- DSM-III: 1980 yılında yayımlandı.
- DSM-III-R: 1987 yılında yayımlandı.
- DSM-IV: 1994 yılında yayımlandı.
- DSM-IV-TR: 2000 yılında yayımlandı.
- DSM-5: 2013 yılında yayımlandı.
- DSM-5-TR: Mart 2022’de yayımlandı.
Son olarak, Mart 2022’de DSM-5-TR yayımlanmıştır. Bu güncellemede, özellikle şizofreni ve travma sonrası stres bozukluğu gibi alanlarda önemli değişiklikler yapılmış ve “Eksen Sistemi” kaldırılmıştır.
DSM’nin versiyon adlandırmalarında kullanılan “-R” ve “-TR” ekleri, ilgili baskının revizyon durumunu belirtir.
- -R (Revised): Bu ek, ilgili baskının gözden geçirilmiş ve güncellenmiş olduğunu ifade eder. Örneğin, DSM-III-R, 1980’de yayımlanan DSM-III’ün 1987’de revize edilmiş versiyonudur.
- -TR (Text Revision): Bu ek, metin üzerinde yapılan güncellemeleri ve düzeltmeleri belirtir. Örneğin, DSM-IV-TR, 1994’te yayımlanan DSM-IV’ün 2000 yılında metin revizyonu yapılmış halidir. Benzer şekilde, DSM-5-TR, 2013’te yayımlanan DSM-5’in 2022’de metin revizyonu yapılmış sürümüdür.
Bu ekler, DSM’nin belirli bir baskısının orijinaline göre güncellenmiş veya revize edilmiş olduğunu gösterir.
İçerik ve Kullanım
DSM, ruhsal bozuklukların tanımlamaları ve belirtilerini detaylı bir şekilde sunar. Bu sayede, klinisyenler hastalara daha objektif tanılar koyabilir ve meslektaşlarıyla ortak bir dil geliştirebilirler. DSM, tedavi yöntemlerine ilişkin doğrudan önerilerde bulunmamakla birlikte, tutarlı tanıların konulması uygun tedavi planlarının oluşturulmasına zemin hazırlar.
Amerikan Psikiyatri Birliği (APA)
Amerikan Psikiyatri Birliği, ABD’deki en önemli ve dünya çapında en nüfuzlu psikiyatr ve stajyer psikiyatrı derneklerinden biridir. Derneğin yaklaşık 36.000 üyesi bulunmaktadır. APA, başta DSM olmak üzere çeşitli bülten ve dergiler yayımlamaktadır. Organizasyonun merkezi Washington, D.C.’de bulunmaktadır.
Akademik Kredibilite ve Eleştiriler
DSM, ruh sağlığı alanında uluslararası bir referans kaynağı olarak kabul edilmektedir. Akademik çevrelerde geniş bir kabul görmesine rağmen, bazı eleştiriler de mevcuttur. Özellikle, bazı tanı kategorilerinin kültürel farklılıkları yeterince yansıtmadığı ve belirli bozuklukların aşırı tıbbi modelle ele alındığı yönünde tartışmalar bulunmaktadır. Bu eleştiriler, DSM’nin sürekli olarak güncellenmesi ve geliştirilmesi sürecine katkı sağlamaktadır.
Sonuç
Zihinsel Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı (DSM), ruhsal bozuklukların tanı ve sınıflandırılmasında temel bir rehberdir. Tarihsel gelişimi boyunca, ruh sağlığı alanındaki yenilikler ve araştırmalar doğrultusunda güncellenmiş ve genişletilmiştir. Akademik dünyada yüksek bir kredibiliteye sahip olan DSM, klinik uygulamalarda ve araştırmalarda vazgeçilmez bir kaynak olarak hizmet vermektedir.
© 2025, Bedri Yılmaz.
BedriYilmaz.com by Bedri Yılmaz is licensed under Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International
