Robot Kuralları veya Robotik Etiği

Robot kuralları veya robotik etiği, bilim kurgu yazarı Isaac Asimov tarafından ilk defa 1942 yılında yayımlanan “Runaround” adlı öyküsünde ortaya atılmıştır. Daha sonra Asimov, 1942-1950 yılları arasında bir dizi hikayede bu kuralları daha da geliştirmiştir.

Asimov’un önerdiği robot kuralları üç ana kuraldan oluşur:

1. Bir robot, bir insan varlığına zarar veremez ya da zarar görmesine izin veremez, ya da bu zarar durumuna seyirci kalmaz.
2. Bir robot, bir insanın verdiği emre, eğer bu emir birinci kurala aykırı düşmüyorsa, itaat etmek zorundadır.
3. Bir robot, birinci ve ikinci kurallarla çelişmediği sürece, kendi varlığını korumak zorundadır.

Asimov’un bu üç kuralı, robotların etik ve toplumsal sorumluluklarını tanımlamayı amaçlamıştır. Yani robotlar insanlara zarar vermemeli, onların emirlerine uymalı ve kendi varlıklarını korumalıdır. Bu kurallar Asimov’un bilim kurgu eserlerinde ve daha sonra diğer yazarların ve bilim insanlarının eserlerinde sıklıkla tartışılmış ve etik düşünce için temel oluşturmuştur. Ancak gerçek dünyada, günümüz robotlarının etik ve sorumlulukları, Asimov’un kurallarının ötesine geçen daha karmaşık bir yapıya sahip olacaktır.

Daha sonra Asimov, robot kurallarına bir dördüncü kural eklemiştir. Bu dördüncü kural, aslında bir ön kuraldır ve diğer üç kuralın önceliğini belirler. İşte sıfırıncı kural:

0. Bir robot, sıfırıncı kurala aykırı düşmediği sürece, insanlara zarar veremez ya da zarar görmelerine izin veremez.

Sıfırıncı kural, diğer üç kuralın önceliğini belirler ve robotların öncelikli olarak insanlara zarar vermemeleri gerektiğini vurgular. Dolayısıyla, bir robotun herhangi bir emre itaat etmeden önce, o emrin insanlara zarar vermeyeceğinden emin olması gerekmektedir. Bu şekilde, Asimov’un robot kuralları etik ve insan odaklı bir yaklaşım sunar ve robotların güvenli bir şekilde insanlarla birlikte çalışmasını hedefler.

© 2023 – 2024, Bedri Yılmaz.

BedriYilmaz.com by Bedri Yılmaz is licensed under Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International