Bu bilimsel ilke Ockham’ın Usturası (Occam’s Razor) olarak bilinir.
Ockham’ın Usturası Nedir?
14. yüzyılda yaşamış İngiliz filozof ve ilahiyatçı William of Ockham tarafından ortaya atılan bu ilke, bir açıklama veya teori geliştirilirken gereksiz varsayımlardan kaçınılması gerektiğini ifade eder.
Ockham’ın Usturası’nın Temel İlkesi
“Gereksiz yere varlıkları çoğaltmamak gerekir.”
“Entia non sunt multiplicanda praeter necessitatem” (“Varlıklar gereklilik dışında çoğaltılmamalıdır”)
Bu, şu anlama gelir: Eğer bir olguyu açıklayan iki veya daha fazla teori varsa, en az varsayım içeren (yani en basit) teori genellikle en doğru olanıdır.
Bilimsel ve Felsefi Kullanımı
Ockham’ın Usturası, bilimsel yöntemde sıkça kullanılır. Örneğin:
- Astronomi: Dünya’nın Güneş etrafında döndüğünü açıklayan Kopernik modeli, karmaşık Ptolemaik modelden daha basit ve doğru olduğu için kabul edilmiştir.
- Fizik: Newton’un hareket yasaları, karmaşık Aristotelesçi açıklamalardan daha basittir ve daha geniş bir açıklayıcılığa sahiptir.
- Biyoloji ve Tıp: Bir hastalık için birden fazla teşhis mümkünse, en basit olanı öncelikli olarak değerlendirilir.
Ancak bu ilke, en basit açıklamanın her zaman doğru olduğu anlamına gelmez. Daha karmaşık açıklamalar da bazen gerçeği daha iyi yansıtabilir. Ockham’ın Usturası, sadece gereksiz varsayımlardan kaçınılması gerektiğini söyler.
Günlük Hayatta Ockham’ın Usturası
- Telefonun şarj olmuyorsa, önce priz veya kabloyu kontrol etmek (komplo teorilerinden önce en basit sebebe odaklanmak) en mantıklı yaklaşımdır.
- Bir kapı kendi kendine açıldığında, rüzgar gibi basit bir sebep hayaletlerden daha olasıdır.
Bu ilke, bilimden felsefeye, mühendislikten gündelik problemlere kadar birçok alanda kullanılmaktadır.
© 2025, Bedri Yılmaz.
BedriYilmaz.com by Bedri Yılmaz is licensed under Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International
