Isaac Asimov, 2 Ocak 1920’de Rusya’da doğdu. Ailesiyle birlikte ABD’ye göç etti ve genç yaşlarda ilgisini bilime yöneltti. Asimov, genellikle “bilim kahramanı” olarak bilinir ve çeşitli bilim kurgu eserleriyle tanınır. Eğitimine Columbia Üniversitesi’nde başlayan Asimov, biyokimya alanında doktorasını tamamladı.
Asimov’un fikirleri genellikle bilime, rasyonalizme ve eğitime odaklanır. Bilim kurgu eserleri, özellikle de “Foundation” serisi ve “Robot” serisi, bilim kurgu edebiyatının klasikleri arasında kabul edilir. “Foundation” serisi, galaktik bir imparatorluğun çöküşünü ve ardından gelişen yeni bir düzenin kurulmasını konu alırken, “Robot” serisi, robotların insanlarla olan etkileşimlerini ve etik sorunları ele alır.
Asimov, aynı zamanda popüler bilim kitapları yazan bir yazardı. “The Intelligent Man’s Guide to Science” gibi eserleri, bilimi geniş kitlelere anlatma konusundaki yeteneğini ortaya koymaktadır. Ayrıca, tıp, tarih, din ve edebiyat gibi çeşitli konularda da eserler vermiştir.
Yazarın ölümü, 6 Nisan 1992’de gerçekleşti. Ancak, ölümünden önce birçok eserini tamamlamış ve geniş bir okuyucu kitlesi tarafından takdir edilmiştir. Isaac Asimov, bilim kurgu edebiyatının önde gelen isimlerinden biri olarak hatırlanmaktadır.
Isaac Asimov’un “Robot Kanunları“
Isaac Asimov’un “Robot Kanunları,” bilim kurgu literatüründe önemli bir yer tutan etik kurallardır. Bu kanunlar, Asimov’un yazdığı robot hikayelerindeki karakterlerin davranışlarını düzenlemek amacıyla oluşturulmuştur. İşte Robot Kanunları:
1. Bir robot asla bir insan varlığına zarar veremez ya da, eğer zarar görmesini engelleyebilecekse, bir insan varlığının zarar görmesine izin veremez.
Bu kural, robotların insanlara zarar vermemesi veya onlara zarar gelmesini önlemesi gerektiğini belirtir. Robotlar, insanların güvenliğini sağlamak amacıyla programlanmışlardır.
2. Bir robot, birinci kurala aykırı olmayan bir biçimde, bir insan varlığına itaat etmelidir.
İkinci kural, robotların insanların emirlerine itaat etmeleri gerektiğini belirtir. Ancak, bu itaat, birinci kurala aykırı olmamalıdır, yani robotlar insanlara zarar verme emirlerini yerine getiremezler.
3. Bir robot, birinci ve ikinci kurala aykırı düşmeyen bir biçimde, kendi varlığını korumak zorundadır.
Üçüncü kural, robotların kendi varlıklarını korumaları gerektiğini ifade eder. Ancak, bu koruma, birinci ve ikinci kurala aykırı olmamalıdır. Yani, robotlar kendi kendilerine zarar verme eğiliminde olmamalıdır.
Bu üç kanun, Asimov’un robotlarla ilgili hikayelerindeki temel etik prensipleri oluşturur. Robot Kanunları, yapay zeka ve robotik alanındaki etik sorunları düşünmemizi sağlayan önemli bir kavramdır.
Isaac Asimov’un Robot Kanunları’na ek olarak “Sıfırıncı Kural” olarak adlandırılan bir kural daha eklenmiştir. Bu kural, Asimov’un orijinal üç kuralına ek bir düzenleme ve genişletme getirir. Sıfırıncı Kural şöyledir:
0. Bir robot asla insanlığa zarar veremez ya da, eğer zarar görmesini engelleyebilecekse, bir insanlığın zarar görmesine izin veremez.
Sıfırıncı Kural, bir robotun sadece bireysel insanlara değil, genel olarak insanlığa zarar vermemesi gerektiğini vurgular. Bu kural, bir robotun sadece bireysel emirleri değil, genel olarak insanlığın çıkarlarını ve güvenliğini koruması gerektiğini belirtir. Bu, bir robotun insanlığın genel çıkarlarına zarar verebilecek eylemlerden kaçınması gerektiği anlamına gelir.
Sıfırıncı Kural, Asimov’un robot karakterlerinin daha geniş bir etik sorumluluk setine sahip olmalarını sağlar. Bu kural, robotların sadece bireylerle değil, toplumun genel çıkarlarıyla da uyumlu bir şekilde hareket etmelerini amaçlar.
Asimov’un bu kuralları, yazdığı bilim kurgu eserlerinde yapay zeka etiği ve robotların toplumla etkileşimini ele almasında önemli bir rol oynamıştır.
© 2023, Bedri Yılmaz.
BedriYilmaz.com by Bedri Yılmaz is licensed under Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International
