Elimininatism yani dışsalcılık veya elemeci materyalizm, elimine edici materyalizm, eliminatif dışa atıcılık felsefi bir terimdir ve özellikle zihin felsefesi bağlamında kullanılır. Bu yaklaşım, genellikle zihinsel durumların ya da terimlerin, bilimsel açıklamalar ve kavramlarla değiştirilmesini savunur. Bu, özellikle zihinsel süreçleri açıklamak için kullanılan geleneksel terimlerin, nöroloji ve nörobilim gibi bilim dallarının gelişimiyle yerine daha kesin ve bilimsel ifadelerin geçmesini önerir.
Eliminatif dışa atıcılık, özellikle Paul Feyerabend ve Richard Rorty gibi filozoflar tarafından savunulmuştur. Bu yaklaşım, zihin ve bilinç gibi kavramların, nörobilim ve bilişsel bilim gibi disiplinlerin ilerlemesiyle daha iyi anlaşılabilen terimlerle değiştirilmesini önerir. Yani, örneğin, “düşünce” ya da “bilinç” gibi kavramlar yerine, beyin aktivitesi, sinirsel etkileşimler ve nöronal süreçler gibi daha somut ve bilimsel ifadelerin kullanılması gerektiğini savunur.
Eliminatif dışa atıcılık, zihin felsefesi ve dil felsefesi alanlarında yoğun bir tartışma konusu olmuştur. Bazı filozoflar, geleneksel zihin kavramlarının bilimsel açıklamalarla tamamen değiştirilmesini savunurken, diğerleri bu yaklaşımın eksikliklerini ve zorluklarını dile getirir. Bu bağlamda, eliminatif dışa atıcılık, bilimsel gelişmelerin felsefi anlayışları nasıl etkileyebileceği konusunda derinlemesine bir düşünce sürecini gerektirir.
- Elimine Edici Materyalizm (Eliminative Materialism):
Elimine edici materyalizm, özellikle zihin felsefesi bağlamında önemli bir görüştür. Bu yaklaşım, zihinsel durumları ve süreçleri, nöroloji ve nörobilim gibi bilimsel açıklamalarla anlamaya çalışırken, geleneksel zihin terimlerinin (örneğin, düşünce, bilinç) tamamen reddedilmesini savunur. Bu anlamda, zihin hallerini açıklamak için kullanılan geleneksel terimlerin, bilimsel gelişmelerle yerine daha kesin ve bilimsel ifadelerin geçmesini öne sürer. Elimine edici materyalistler, zihin kavramının temelde yanlış veya hatalı olduğunu, çünkü bilimsel açıklamalara dayanmadığını iddia ederler. - Dışsalcılık (Externalism):
Dışsalcılık, özellikle zihin felsefesi ve dil felsefesi alanlarında karşımıza çıkan bir görüştür. Bu yaklaşım, zihinsel süreçlerin ve anlamların, bireyin zihinsel durumlarından ve iç deneyimlerinden ziyade çevresel faktörler ve sosyal bağlamlar tarafından belirlendiğini savunur. Dışsalcılık, zihinsel süreçleri ve dil anlamlarını anlamak için bireyin çevresel etkileşimleri ve sosyal bağlamları dikkate almanın önemini vurgular. Bu, bireyin düşüncelerinin ve anlamlarının sadece içsel süreçlere değil, aynı zamanda dış çevresel etkenlere de bağlı olduğunu ileri sürer. - Eliminatif Dışa Atıcılık (Eliminative Externalism):
Eliminatif dışa atıcılık, hem eliminatif materyalizmin hem de dışsalcılığın birleşimi olarak düşünülebilir. Bu yaklaşım, hem zihinsel terimlerin bilimsel açıklamalarla değiştirilmesini hem de zihinsel süreçlerin çevresel etkileşimlerle belirlenmesini savunur. Yani, geleneksel zihin terimleri yerine daha kesin bilimsel ifadelerin kullanılması gerektiğini öne sürerken, aynı zamanda bireyin çevresel bağlamın zihinsel durumlarını etkileyebileceğini vurgular.
Bu kavramlar, felsefi tartışmaların merkezinde yer alır ve zihin, dil, ve bilincin doğasını anlamaya yönelik çeşitli felsefi yaklaşımları temsil eder.
© 2023 – 2024, Bedri Yılmaz.
BedriYilmaz.com by Bedri Yılmaz is licensed under Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International
