Ahıska Türkleri - Bedri Yılmaz

Ahıska Türkleri, tarih boyunca Türk kültürünün önemli bir parçası olmuş, ancak günümüzde hala çok az insan tarafından bilinmektedir. Bu yazımda, Ahıska Türkleri’nin kökeni, tarihleri, kültürleri ve yaşadıkları zorluklar hakkında geniş bir açıklama yapacağım.

Etnik olarak Kıpçak Türklerinden olan Ahıska Türkleri, Türkiye, Gürcistan, Azerbaycan ve Rusya arasında bulunan Ahıska bölgesinde yaşayan Türk topluluğudur. Bu bölge, günümüzde Gürcistan’ın güneybatısında yer almaktadır. Tarih boyunca Ahıska, farklı medeniyetlerin etkisi altında kalmıştır. İskitler, Persler, Romalılar, Selçuklular, Timur İmparatorluğu, Safeviler, Ruslar ve son olarak Sovyetler Birliği, Ahıska bölgesinin tarihinde önemli bir rol oynamıştır.

Ahıska Türkleri’nin kökeni, Türklerin Orta Asya’dan göçüyle ilgilidir. Ahıska bölgesi, Türk göçleri sırasında birçok Türk kabilesinin yerleştiği bir bölgeydi. Bu nedenle, Ahıska Türkleri’nin tarihi Türk tarihine sıkı sıkıya bağlıdır. Ahıska Türkleri’nin tarihi, 19. yüzyılın sonlarına kadar uzanmaktadır. Bu dönemde, Ahıska bölgesi Rus İmparatorluğu’nun kontrolü altındaydı.

1917’de Rus Devrimi’nden sonra, Ahıska bölgesi Sovyetler Birliği’nin bir parçası haline geldi. Sovyetler Birliği, Ahıska Türkleri’nin kimliğini yok etmek ve onları Sovyet sistemiyle bütünleştirmek için bir dizi politika uyguladı. Bu politikalar arasında, Ahıska Türkleri’nin dilinin yasaklanması, dini ve kültürel faaliyetlerinin engellenmesi, milli kimliklerinin reddedilmesi ve toplu olarak sürgüne gönderilmesi yer almaktadır.

Ahıska Türkleri için en zorlu dönem, 1944 yılında Stalin’in emriyle gerçekleşen sürgün dönemidir. Stalin, Ahıska Türkleri’nin II. Dünya Savaşı sırasında Nazi Almanyası’yla işbirliği yapacağı iddiasıyla, Ahıska bölgesinde yaşayan tüm Türkleri Kazakistan, Kırgızistan ve Özbekistan gibi uzak bölgelere sürgün etti. Bu sürgünde, binlerce Ahıska Türkü hayatını kaybetti veya kaybolup gitti. Ahıska Türkleri, sürgünden sonra geri dönmelerine izin verilmedi ve Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla birlikte, Ahıska Türkleri Sovyetler Birliği’nden ayrılmayan tek Türk topluluğu olarak kaldılar.

1991 yılında Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla birlikte, Ahıska Türkleri de bağımsızlıklarını ilan etmek istediler. Ancak, Gürcistan ve Rusya arasındaki çekişmeler nedeniyle, Ahıska bölgesindeki durum istikrarsız kalmıştır. Gürcistan, Ahıska bölgesinin kendi toprakları olduğunu iddia ederken, Rusya da Ahıska Türklerinin Rus vatandaşı olduğunu savunmaktadır.

Bugün Ahıska Türkleri, hala birçok zorlukla karşı karşıyadır. Gürcistan’da yaşayan Ahıska Türkleri, yoksulluk ve işsizlikle mücadele ediyorlar. Ayrıca, Gürcistan’da Ahıska Türkleri’nin haklarına saygı duyulması konusunda da sorunlar yaşanıyor. Rusya’da yaşayan Ahıska Türkleri ise, sık sık ayrımcılık ve ayrılıkçılıkla karşı karşıya kalıyorlar.

*Ahıska Türkü asıllı Azeri yazar Ömer Faik Numanzade (1872-1937) ve ailesi*

Ahıskalıların Sorunları

Özbekistan’daki Ahıska Türkler baskı altında. Amerika’dakilerin sorunları yok. Ukrayna’dakiler Rusya ile Ukrayna savaşından dolayı ülkeyi terk etmek zorunda kaldı. Azerbaycan’dakiler genelde köylerde yaşamakta, tek arzuları vatanlarına dönmek. Ahıska’ya dönmek için en çok müracaatın Azerbaycan’dan geldiğini belirtiliyor.

Kültürel açıdan, Ahıska Türkleri, Türk kültürüne sıkı sıkıya bağlıdırlar. Geleneksel Türk müziği ve danslarına, geleneksel giyimlerine ve Türk yemeklerine büyük önem verirler. Ahıska Türkleri ayrıca, geleneksel el sanatları, özellikle halı dokumacılığı konusunda da ünlüdürler.

Ahıska Türkleri’nin tarihi ve kültürü, Türk kültürü ve tarihi açısından da büyük önem taşımaktadır. Ahıska Türkleri, Türk kültürünün farklı bir yönünü temsil ederler ve Türk tarihinin zorlu dönemlerinden birinin mağdurlarıdır. Bugün Ahıska Türkleri, kendi kimliklerini korumak ve haklarını savunmak için mücadele etmektedirler.