Türkiye’de dijital medyanın ve internet yayıncılığının geleceği, Google’ın algoritma değişiklikleri ve reklam politikalarıyla yeniden şekilleniyor. Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdülkadir Uraloğlu ile Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) Başkanı Fatih Sayan’ın yaptığı toplantıda, yayıncıların gelir kaybına sebep olabilecek bu değişikliklerin incelendiği bildirildi. Ancak dikkat çeken bir nokta var: Devlet yetkililerinin esas endişesi, yerel medya kuruluşlarının kayıpları değil, Türkiye’nin vergi gelirlerinde yaşanabilecek düşüşler gibi görünüyor.
Google’ın Algoritma Değişiklikleri ve Yayıncılara Etkisi
Google, arama motoru algoritmalarını periyodik olarak güncelleyerek içeriklerin sıralamasını değiştiriyor. Bu değişiklikler, özellikle haber sitelerinin ve diğer içerik sağlayıcılarının görünürlüğünü doğrudan etkiliyor. 2024 yılının yazı aylarından beri Türk içerik üreticileri Google’ın değiştirdiği algoritmalar sebebiyle gelirlerinde düşmeler yaşıyor. En son olarak Duvar gazeteis bu yüzden yayın hayatına son vermişti.
- Reklam Gelirleri Azalabilir: Google’ın arama motorundaki sıralama, reklam gösterimlerini ve tıklama oranlarını doğrudan etkiliyor. Daha az trafik, daha az reklam gösterimi ve dolayısıyla daha düşük gelir anlamına geliyor.
- Bağımsız Medya Güç Kaybedebilir: Büyük platformların algoritmalarına uyum sağlayamayan bağımsız haber siteleri, görünürlük kaybı yaşayarak daha büyük medya kuruluşları ve Google tarafından belirlenen içerik stratejilerine bağımlı hale gelebilir.
- Google’ın Tekelleşmesi Güçlenebilir: Google, reklam dağıtımı ve haber sıralamaları üzerindeki kontrolünü artırarak, küçük ve orta ölçekli yayıncıların rekabet etmesini zorlaştırabilir.
Türkiye’nin Önceliği: Yayıncılar mı, Devlet Gelirleri mi?
Bakan Uraloğlu’nun açıklamalarında, Google’ın algoritma değişikliklerinin Türkiye’deki yayıncıları nasıl etkilediğinden çok, devletin vergi kaybına uğrayıp uğramayacağına odaklanıldığı görülüyor. Vergi kaybı meselesinin Hazine ve Maliye Bakanlığı’yla da görüşüleceği belirtiliyor. Bu durum, şu önemli soruları gündeme getiriyor:
- Devlet, yerel medyanın korunmasını mı amaçlıyor, yoksa vergi gelirlerinin düşmesini mi engellemeye çalışıyor?
- Türkiye’de bağımsız medya kuruluşları destekleniyor mu, yoksa yalnızca büyük şirketler mi korunuyor?
- Dijital Telif Yasası gerçekten yayıncıları mı koruyacak, yoksa devletin kasasına mı katkı sağlayacak?
Bu soruların cevabı, devletin vatandaşlara mı yoksa devlet kasasına mı hizmet etmeye çalıştığını anlamak açısından kritik. Eğer hükümetin önceliği yerel medya kuruluşlarını korumak olsaydı, Google ve diğer büyük teknoloji şirketlerine karşı bağımsız yayıncıları güçlendirecek teşvikler, fonlar veya destek mekanizmaları oluşturulurdu. Ancak görünen o ki asıl mesele, Türkiye’de toplanan verginin azalması.
Dijital Telif Yasası ve Beklentiler
Son yıllarda Avrupa Birliği’nde ve diğer ülkelerde “Dijital Telif Yasası” adı altında çeşitli düzenlemeler yapıldı. Fransa, Almanya gibi ülkelerde, Google’ın ve diğer büyük teknoloji firmalarının, haber içeriklerini ücretsiz kullanmasının önüne geçildi ve yayıncılara telif ödemesi yapmaları zorunlu hale getirildi. Türkiye’de de benzer bir yasa gündeme gelebilir, ancak uygulanma şekli önemlidir.
Eğer Türkiye’de bir Dijital Telif Yasası çıkarsa:
- Google, haber içerikleri için yerel yayıncılara ödeme yapmak zorunda kalabilir.
- Büyük medya kuruluşları bu ödemelerden daha fazla yararlanabilir, küçük yayıncılar yine göz ardı edilebilir.
- Devlet, bu telif ödemelerinden vergi alarak kendi gelirini artırabilir.
Ancak bu yasanın çıkması durumunda, telif gelirlerinin nasıl dağıtılacağı, hangi medya kuruluşlarının bundan faydalanacağı gibi konular belirsizliğini koruyor. Eğer sistem büyük yayıncıları daha fazla desteklerse, küçük ve bağımsız medya kuruluşları yine rekabet edemeyecek.
Sonuç: Devlet Vatandaş İçin mi, Devlet İçin mi?
Bu gelişmeler, Türkiye’de devletin önceliklerinin ne olduğu konusunda önemli ipuçları veriyor. Dijital platformların tekelleşmesine ve bağımsız medyanın zayıflatılmasına karşı alınacak önlemler, doğrudan vatandaşların haber alma özgürlüğünü ilgilendiriyor. Ancak hükümetin asıl derdinin yayıncıların gelir kaybı değil, devletin vergi gelirleri olduğu anlaşılıyor.
Bu durumda ortaya çıkan tablo şu: Google’ın algoritma değişiklikleri, yayıncıları zor duruma soksa da devlet, bunu vatandaşın haber alma hakkı açısından değil, vergi kaybı açısından bir sorun olarak görüyor. Eğer hükümet gerçekten bağımsız medyanın güçlenmesini istiyorsa, sadece büyük yayıncılara değil, küçük ve bağımsız medya kuruluşlarına da destek sağlayacak mekanizmalar oluşturmalı. Aksi halde, Google ve diğer teknoloji devleriyle mücadele adı altında yapılan düzenlemeler, sadece devletin kasasını doldurmaya hizmet eden adımlar olarak kalacak.
© 2025, Bedri Yılmaz.
BedriYilmaz.com by Bedri Yılmaz is licensed under Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International
