Psikolojide Normalizasyon (Normalleştirme) Savunma Mekanizması
Giriş
Psikolojide beynin savunma mekanizmaları, bireyin ruhsal dengesini koruma amacıyla bilinçsizce devreye giren stratejilerdir. Bu mekanizmalar, kişinin tehdit edici ya da stres yaratan dış ve iç uyaranlarla başa çıkmasını sağlar. Savunma mekanizmaları arasında, kişinin karşılaştığı durumu ya da olayı daha kabul edilebilir veya tolere edilebilir bir hale getirmek amacıyla devreye giren normalizasyon (normalleştirme) mekanizması da yer alır. Bu mekanizma, bireyin yaşadığı olağan dışı veya travmatik deneyimleri “normal” olarak algılamasına, böylece psikolojik bir rahatlama sağlamasına yardımcı olur.
Normalizasyon Nedir?
Normalizasyon (normalleştirme), kişinin travmatik, olumsuz veya anormal bir durumu, bilinçaltında kabul edilebilir hale getirmesidir. Bu süreçte, birey yaşadığı olayı sıradanlaştırarak, onu hem kendisi hem de çevresi için daha az tehdit edici görmeye başlar. Bu mekanizma, bireyin ruhsal dengesini korumaya yardımcı olurken, aynı zamanda gerçekte ciddi bir problemi göz ardı etmesine de yol açabilir.
Normalizasyonun sıkça görüldüğü durumlar arasında istismar, şiddet, taciz, travmatik olaylar veya kronik stres altında bulunan bireylerin yaşadığı deneyimler yer alır. Birey, bu tür olayları normal olarak kabul etmeye başlar ve zamanla bu olayların kendisi için kaçınılmaz veya tolere edilebilir olduğuna inanır.
İlk Olarak Kim Ortaya Koydu?
Normalizasyon mekanizması, savunma mekanizmaları teorisinin gelişimi çerçevesinde incelenmiştir. Sigmund Freud, savunma mekanizmalarının temel kavramlarını ortaya koyan ilk isimlerden biri olmasına rağmen, normalizasyon terimi daha sonra farklı araştırmacılar tarafından detaylandırılmıştır. Freud, bireyin bilinçaltında benzer süreçlerle kendini koruduğunu açıklasa da, normalizasyon terimi özellikle travmatik olaylar yaşayan bireylerin deneyimlerinin psikolojik etkilerini inceleyen daha modern psikolojik çalışmalarda kullanılmıştır. Bu bağlamda, travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) üzerine çalışan araştırmacılar, bu mekanizmayı inceleyip daha fazla teorik çerçeve kazandırmışlardır.
Normalizasyonun Örnekleri
- Aile İçi Şiddet
Bir birey, uzun süre aile içi şiddete maruz kaldığında, yaşadığı şiddeti bir süre sonra “normal” olarak görmeye başlar. Şiddetin, bir ilişkinin doğal bir parçası olduğuna inandırılır ya da kendisini bu düşünceye ikna eder. Bu normalleştirme, kişinin kendisini bu durumu değiştiremeyecek kadar çaresiz hissetmesine yol açabilir. - Taciz Olayları
İş yerinde ya da sosyal hayatta tacize uğrayan bir kişi, sürekli maruz kaldığı bu davranışları normalleştirebilir. Bu birey, “Herkes böyle davranıyor, demek ki ben de kabul etmeliyim” düşüncesine kapılabilir ve tacizi sıradan bir durum olarak algılayabilir. - Toplumsal Normların Normalleştirilmesi
Sosyal psikolojide de normalizasyon, belirli bir toplulukta yaygın olan anormal veya ahlak dışı davranışların, zamanla “toplumsal norm” haline gelmesi olarak görülür. Örneğin, ayrımcılık ya da cinsiyetçilik gibi davranışlar bazı toplumlarda normal kabul edilebilir ve bireyler bu durumları sorgulamadan kabul edebilir. - Doğal Afetler ve Travma
Doğal afetlerle sürekli karşı karşıya kalan bireyler, bu olayları normalleştirebilir. Örneğin, sürekli deprem yaşayan bir bölgede yaşayan bir kişi, deprem tehdidini görmezden gelerek bu durumu yaşamının bir parçası olarak kabul edebilir.
Sonuç
Normalizasyon savunma mekanizması, bireyin yaşadığı olumsuz deneyimlerle başa çıkma yöntemlerinden biridir. Bu mekanizma, bireyin ruhsal sağlığını koruma amacı taşırken, gerçek sorunları göz ardı etmesine neden olabilir. Normalizasyonun aşırı kullanımı, bireyin sağlıklı bir şekilde olaylarla yüzleşmesini engelleyebilir ve uzun vadede daha derin psikolojik sorunlara yol açabilir. Bu nedenle, özellikle travmatik olaylar yaşayan bireylerde bu mekanizmanın varlığı tespit edilirse, profesyonel bir yardım almak önemlidir.
© 2024, Bedri Yılmaz.
BedriYilmaz.com by Bedri Yılmaz is licensed under Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International
