Son yıllarda, bazı çevrelerde özellikle LGBTQ+ savunucuları insan ruhunun cinsiyetsiz olduğu ve cinsiyet rollerinin tamamen sosyal etkilerle şekillendiği yönünde iddialar ortaya atılmaktadır. Bu tür iddialar, derin bir bilimsel temelden yoksun olup, insanın biyolojik yapısına dair gerçeklerle çelişmektedir. Bu yazıda, söz konusu iddiaların neden yanlış olduğunu bilimsel veriler ışığında açıklamaya çalışacağım.
Ruh Kavramının Belirsizliği
İddia sahiplerinin “ruh” kavramını kullanırken, bu terimin ne anlama geldiğini açık bir şekilde tanımlamadıklarını gözlemliyorum. Ruh nedir? Maddi olmayan bir varlık mı, yoksa bilinç ve kimlik gibi soyut kavramların bir ifadesi mi? Bu sorulara net bir yanıt verilmediğinde, tartışmanın temeli zayıflamaktadır. Ruh kavramının belirsizliği, bu iddiaların bilimsel olarak değerlendirilmesini zorlaştırmaktadır. Oysa, insan davranışları ve cinsiyet rolleri gibi konularda net ve ölçülebilir veriler gereklidir.
Fizyolojik ve Sosyolojik Etkenler: Cinsiyet Farklılıklarının Kaynağı
Erkek ve kadınların davranışsal farklılıklarını yalnızca tek bir faktöre indirgemek, bu konuda yapılan bilimsel çalışmaları görmezden gelmek anlamına gelir. Cinsiyet farklılıkları, hem fizyolojik hem de sosyolojik birçok etkenin bir araya gelmesiyle oluşur.
Öncelikle, beyinsel farklılıklar bu konuda önemli bir yer tutmaktadır. Yapılan araştırmalar, erkeklerin genel olarak daha fazla gri maddeye sahip olduğunu, kadınların ise daha fazla beyaz maddeye sahip olduğunu göstermektedir. Bu farklılıklar, bilişsel yeteneklerdeki çeşitliliği açıklamak için kullanılmıştır. Örneğin, erkeklerin uzaysal görevlerde, kadınların ise sözel ve hafıza görevlerinde daha başarılı olmalarının sebebi, bu beyin yapısındaki farklılıklardır (Haier et al., 2005).
Ayrıca, hormonal yapılar da cinsiyet farklılıklarını belirleyen önemli fizyolojik etkenlerdir. Testosteron gibi hormonlar, hem prenatal dönemde hem de ergenlik döneminde beyin gelişimini ve dolayısıyla davranış kalıplarını etkiler. Örneğin, Melissa Hines’in araştırmaları, prenatal testosteron seviyelerinin cinsiyetle ilgili davranışların gelişiminde önemli bir rol oynadığını göstermektedir (Hines, 2004).
Hormonal Etkilerin Davranışsal Değişikliklere Katkısı
Eğer davranışsal kalıplar yalnızca sosyal çevre tarafından şekillenseydi, hormon tedavisi gören bireylerde davranışsal değişiklikler gözlenmezdi. Ancak bu durumun tam tersinin yaşandığını biliyoruz. Örneğin, testosteron seviyeleri yükselen bireylerde saldırganlık, risk alma eğilimi gibi davranışlar artış gösterir. Bu da hormonların doğrudan kişilik özellikleri ve davranış kalıpları üzerinde etkili olduğunu göstermektedir. Dolayısıyla, cinsiyet farklılıklarını yalnızca sosyal etkilere bağlamak, biyolojik gerçekleri göz ardı etmek anlamına gelir (Baron-Cohen, 2002).
Beyin Gelişimi ve Cinsiyetin Etkisi
Erkek ve kız çocuklarının beyin yapıları ve gelişim süreçleri de cinsiyetle ilgili davranışların belirlenmesinde kritik rol oynar. Erkek çocuklarının ergenlik döneminde frontal ve temporal loblarda daha fazla büyüme gösterdiği, kız çocuklarının ise limbik sistemde daha fazla gelişim gösterdiği bilinmektedir (Lenroot ve Giedd, 2010). Bu farklılıklar, ergenlik döneminde gözlemlenen cinsiyetle ilgili davranış değişikliklerini açıklamaktadır. Örneğin, erkek çocuklarında daha geç olgunlaşan prefrontal korteks, riskli davranışlar ve karar verme süreçleriyle ilişkilendirilmektedir (Blakemore ve Choudhury, 2006).
Hormonların Kişilik Üzerindeki Etkisi
Cinsiyet hormonlarının, bireylerin kişilik özellikleri ve davranış kalıpları üzerindeki etkisi tartışmasızdır. Bu hormonlar, insan yapısının bir parçası olup, doğuştan gelen farklılıkları pekiştirir. Örneğin, testosteron seviyeleri yükselen erkeklerde daha fazla saldırganlık ve rekabetçi davranışlar gözlemlenirken, östrojenin yüksek olduğu kadınlarda daha fazla empati ve duygusal duyarlılık gözlemlenir (Cahill, 2006). Bu durum, cinsiyetle ilgili davranışların fizyolojik temelleri olduğunu açıkça göstermektedir.
Sonuç: Fizyolojik Farklılıkların Davranış Üzerindeki Etkisi
Beyin, hormonlar ve diğer fizyolojik yapılar, bireylerin cinsiyetle ilgili davranışlarını kesin ve doğrudan etkiler. Bu etkileri görmezden gelmek veya yalnızca sosyal etkenlere indirgemek, bilimsel gerçeklerden uzaklaşmak anlamına gelir. Cinsiyet farklılıkları, karmaşık bir etkileşim sonucunda ortaya çıkar ve bu etkileşimin temel bileşenlerinden biri de insanın biyolojik yapısıdır. Bu yüzden, ruhun cinsiyetsiz olduğu ve cinsiyet rollerinin yalnızca sosyal etkilerle şekillendiği iddiası, bilimsel olarak desteklenemeyen bir varsayım olarak kalmaktadır.
Kaynaklar:
- Haier, R. J., Jung, R. E., Yeo, R. A., Head, K., & Alkire, M. T. (2005). The neuroanatomy of general intelligence: sex matters. NeuroImage, 25(1), 320-327.
- Cahill, L. (2006). Why sex matters for neuroscience. Nature Reviews Neuroscience, 7(6), 477-484.
- Hines, M. (2004). Brain Gender. Oxford University Press.
- Baron-Cohen, S. (2002). The extreme male brain theory of autism. Trends in Cognitive Sciences, 6(6), 248-254.
- Lenroot, R. K., & Giedd, J. N. (2010). Sex differences in the adolescent brain. Brain and Cognition, 72(1), 46-55.
- Blakemore, S-J., & Choudhury, S. (2006). Development of the adolescent brain: implications for executive function and social cognition. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 47(3-4), 296-312.
© 2024, Bedri Yılmaz.
BedriYilmaz.com by Bedri Yılmaz is licensed under Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International
