Dönence Nedir?
Dönence veya Tropika, yeryüzünde güneş ışınlarının yılda bir kez dik açıyla geldiği, sıcak kuşağın kuzey ve güney sınırlarını belirleyen iki hayali çizgidir. Bu çizgiler, Ekvator’dan 23° 27′ kuzey ve güneyde yer alır ve bu iki enlem arasındaki bölgeye tropikal kuşak denir.
Dönence’nin İngilizcesi, “Tropic” kelimesidir. Bu kelime, “dönmek” anlamına gelen “trope” fiilinden türemiştir.
Dönence Çeşitleri:
- Yengeç Dönencesi: Kuzey Yarım Küre’de, Ekvator’dan 23° 27′ kuzeyde bulunan dönence çizgisidir. 21 Haziran’da güneş ışınları Yengeç Dönencesi’ne dik açıyla gelir ve bu olay Kuzey Yarım Küre’de yaz mevsiminin başlangıcı olarak kabul edilir.
- Oğlak Dönencesi: Güney Yarım Küre’de, Ekvator’dan 23° 27′ güneyde bulunan dönence çizgisidir. 21 Aralık’ta güneş ışınları Oğlak Dönencesi’ne dik açıyla gelir ve bu olay Güney Yarım Küre’de yaz mevsiminin başlangıcı olarak kabul edilir.
Dönencelerin Önemi:
Dönenceler, Dünya’nın iklim kuşağının belirlenmesinde önemli rol oynar. Tropikal kuşak, güneş ışınlarının dik açıyla geldiği ve yıl boyunca sıcaklıkların yüksek olduğu bir bölgedir. Dönencelerin kuzey ve güneyinde yer alan bölgeler ise subtropikal ve ılıman iklim kuşaklarını oluşturur.
Dönenceler Hakkında İlginç Bilgiler:
- Dönencelerin her ikisi de 36.788 kilometre uzunluğundadır.
- Dönencelerin adı, güneş ışınlarının bu çizgiler üzerinde “dönmeye” başladığı fikrinden gelir.
- Dönencelerin konumu, Dünya’nın ekseni eğikliği nedeniyle her yıl biraz değişir.
- Dönenceler, bazı eski uygarlıklarda takvim ve navigasyon için kullanılmıştır.
Dönenceler ile İlgili Tarihler:
- 21 Haziran: Güneş ışınları Yengeç Dönencesi’ne dik açıyla gelir (Kuzey Yarım Küre’de yaz gündönümü)
- 21 Aralık: Güneş ışınları Oğlak Dönencesi’ne dik açıyla gelir (Güney Yarım Küre’de yaz gündönümü)
Ek Bilgiler:
- Dönencelerin konumu, Dünya’nın ekseni eğikliği nedeniyle her yıl biraz değişir. Bu değişim, yaklaşık 15 saniyelik bir açısal kaymaya denk gelir.
- Dönenceler, bazı eski uygarlıklarda takvim ve navigasyon için kullanılmıştır. Örneğin, Antik Mısırlılar, Yengeç Dönencesi’nin konumunu Nil Nehri’nin taşma mevsimini tahmin etmek için kullanmışlardır.
Dönence ile İlgili İngilizce Kelimeler: - Tropic of Cancer: Yengeç Dönencesi
- Tropic of Capricorn: Oğlak Dönencesi
- Tropical zone: Tropikal kuşak
- Tropical climate: Tropikal iklim
- Solstice: Gündönümü
- İngilizcede “tropic” kelimesinin birden fazla anlamı vardır. Bu anlamlar arasında “mecaz” ve “tropikal meyve” gibi anlamlar da yer alır.
- “Tropic” kelimesinin çoğul hali “tropics” şeklindedir.
Dönenceler, Dünya’nın coğrafyası ve iklimi açısından önemli bir rol oynayan hayali çizgilerdir. Bu çizgiler, güneş ışınlarının Dünya’ya geliş açısını ve buna bağlı olarak da farklı bölgelerde yaşanan iklim tiplerini belirler.
© 2024, Bedri Yılmaz.
BedriYilmaz.com by Bedri Yılmaz is licensed under Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International
