Dirijizm, ekonomiyi kamu veya genel çıkar olarak tanınan şeye yönlendiren bir teşvikler sistemi yoluyla hükûmetin üretken sektörler üzerinde güçlü bir etki uyguladığı bir ekonomi politikasıdır.
Aslında, tamamen koordinatif bir rol sürdürürken devletin aktif olarak katıldığı, esasen kapitalist bir sistemi gösterir. Başka bir deyişle, devlet kapitalizminin bir çeşidi olarak tanımlanabilir.
Dirijizm, 19. yüzyılın sonlarında ve 20. yüzyılın başlarında Avrupa’da ortaya çıktı ve özellikle Fransa, İtalya ve Japonya’da yaygın olarak uygulandı. Dirijizmin savunucuları, devletin ekonomiyi yönlendirerek ekonomik büyümeyi ve kalkınmayı hızlandırabileceğini savunuyorlardı.
Dirijizm, aşağıdaki gibi çeşitli politikaları içerebilir:
- Ekonomik planlama: Devletin, ekonomik üretimi ve yatırımları yönlendirmek için bir ekonomik plan hazırlaması
- Devlet teşvikleri: Devletin, özel sektör işletmelerini belirli sektörlere yatırım yapmaya teşvik etmek için teşvikler sağlaması
- Devlet kontrolü: Devletin, bazı endüstrileri veya işletmeleri doğrudan kontrol etmesi
Dirijizm, aşağıdaki gibi çeşitli avantajlara ve dezavantajlara sahiptir:
Avantajlar:
- Ekonomik büyümeyi ve kalkınmayı hızlandırabilir.
- Toplumsal eşitliği sağlayabilir.
- Fiyat istikrarını sağlayabilir.
Dezavantajlar:
- Ekonomik verimliliği azaltabilir.
- Devlet müdahalesi nedeniyle bürokratikleşmeyi artırabilir.
- Özgürlüğü kısıtlayabilir.
Dirijizm, günümüzde hala bazı ülkelerde uygulanmaktadır. Ancak, 1980’lerde yaşanan neoliberal reformlar sonucunda, dirijizmin uygulandığı ülkelerin sayısı azalmıştır.
© 2023, Bedri Yılmaz.
BedriYilmaz.com by Bedri Yılmaz is licensed under Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International
